raksha bandhan; ಅಣ್ಣ ತಂಗಿಯರ ವಿಶೇಷ ಹಬ್ಬ

ರಕ್ಷಾ ಬಂಧನ (raksha bandhan) ಎಂದರೆ ಕೇವಲ ರಾಖಿ ಮತ್ತು ಉಡುಗೊರೆಗಳ ವಿನಿಮಯವಲ್ಲ; ಇದು ವಿವಿಧ ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಸಹೋದರಿಯರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸಹೋದರನ ಹಣೆಯ ಮೇಲೆ ‘ತಿಲಕ’ವನ್ನು ಹಚ್ಚುತ್ತಾರೆ, ರಾಖಿ ಕಟ್ಟುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಪ್ರೀತಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಸಹೋದರರು, ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ತಮ್ಮ ಸಹೋದರಿಯರಿಗೆ ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ನಿಲ್ಲುವ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಹಬ್ಬದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿರುವ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಬಂಧಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕುಟುಂಬಗಳು ಒಂದಾಗಲು ಈ ದಿನವು ಒಂದು ಅವಕಾಶವಾಗಿದೆ.

ರಕ್ಷಾ ಬಂಧನ, ಸಂತೋಷದಾಯಕ ಮತ್ತು ಹೃದಯಸ್ಪರ್ಶಿ ಭಾರತೀಯ ಹಬ್ಬ, ಸಹೋದರ ಸಹೋದರಿಯರ ನಡುವಿನ ಆಳವಾದ ಬಾಂಧವ್ಯದ ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರು ತಮ್ಮ ಪ್ರೀತಿ, ಕೃತಜ್ಞತೆ ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರರ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ಒಗ್ಗೂಡುವ ದಿನ. ಹಿಂದೂ ತಿಂಗಳ ಶ್ರಾವಣದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನದಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಈ ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭವು ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಮೀರಿದೆ, ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರ ಸಂಬAಧಗಳ ಸಾರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ರಕ್ಷಾ ಬಂಧನದ ಬೇರುಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಅಂತಹ ಒಂದು ಕಥೆಯು ಮೇವಾರ್ನ ರಾಣಿ ಕರ್ಣಾವತಿಯದ್ದು, ಅವರು ಮೊಘಲ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಹುಮಾಯೂನ್ಗೆ ರಾಖಿಯನ್ನು (ಪವಿತ್ರ ದಾರ) ಕಳುಹಿಸಿದರು, ಬೆದರಿಕೆಯಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ ಕೋರಿದರು. ಅವಳ ಇಂಗಿತವನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸಿದ ಹುಮಾಯೂನ್ ವೇಗವಾಗಿ ಅವಳ ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ಬಂದನು. ಈ ನಿರೂಪಣೆಯು ಉತ್ಸವದ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ಕೇಂದ್ರ ವಿಷಯವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ರಾಖಿ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ರೋಮಾಂಚಕ ಬಣ್ಣಗಳು ಮತ್ತು ಅಲಂಕಾರಗಳಿAದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸರಳ ದಾರ, ಅಪಾರ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಸಹೋದರಿಯು ತನ್ನ ಸಹೋದರನ ಮಣಿಕಟ್ಟಿಗೆ ರಾಖಿಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿದಾಗ, ಅವಳು ಅವನ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾಳೆ. ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಸಹೋದರನು ತನ್ನ ಸಹೋದರಿಯನ್ನು ಜೀವನದ ಸವಾಲುಗಳ ಮೂಲಕ ರಕ್ಷಿಸಲು ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಯವು ರಕ್ಷಾ ಬಂಧನದ ಸಾರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ – ಅಚಲವಾದ ಕಾಳಜಿ ಮತ್ತು ಪ್ರೀತಿಯ ಭರವಸೆ.

ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರ ನಡುವಿನ ರಕ್ಷಣೆ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಬಾಂಧವ್ಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಆಚರಿಸುವ ಹಬ್ಬ ರಕ್ಷಾಬಂಧನ ಈ ದಿನ ಸಹೋದರಿಯು ಸಹೋದರನಮಣಿಕಟ್ಟೆಗೆ ರಾಖಿ ಕಟ್ಟುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರೀತಿ ಹಂಚಿದ್ದಾರೆ ಇದೇ ವೇಳೆ ಸಹೋದರರು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರಿಯ ರಕ್ಷಣೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ದೇಶದೆಲ್ಲೆಡೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಭ್ರಮದಿAದ ಆಚರಿಸುವ ಈ ರಕ್ಷಾಬಂಧನ ಒಂದು ವಿಶೇಷವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ದಂಟ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ರಕ್ಷಾಬಂಧನ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಯಮ ಮತ್ತು ಯಮುನಾ ನದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ ಸಾವಿನ ಅಧಿಪತಿ ಅವಳಿಗೆ ಅಮರತ್ವವನ್ನು ನೀಡಿದಳು ಎಂದು ಕಥೆ ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿದೆ.

ಒಳ್ಳೆಯ ಸಹೋದರನೊಬ್ಬ ರಕ್ತ ಹಂಚಿಕೊAಡೆ ಹುಟ್ಟಬೇಕೆಂದಿಲ್ಲ. ಬೆನ್ನಿಗೆ ಬಿದ್ದವನು ತಮ್ಮ ಮುಂದೆ ಏನು ಇಲ್ಲ ರಕ್ಷಣೆಯ ಭಾರ ಅಣ್ಣನೊಬ್ಬನ ಹೆಗಲ ಮೇಲಿನ ಅಣ್ಣನಷ್ಟೆ ಏಕೆ? ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ತನ್ನವರೆಂದುಕೊಳ್ಳುವ ಆತ್ಮೀಯ ಭಾವವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಹೆಣ್ಣಿನ ಮಾನ ಪ್ರಾಣ ರಕ್ಷಿಸುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಅಣ್ಣತಮ್ಮ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಇರಬೇಕೆಂದೇನೂ ಇಲ್ಲ. ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ ಉತ್ತಮವ್ಯಕ್ತಿ ಒಬ್ಬ ತನ್ನ ಯಾವ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಒಳ್ಳೆಯ ಮಗನಾಗಿ, ಅಣ್ಣ, ತಮ್ಮ, ಸಹೋದ್ಯೋಗಿ, ಸ್ನೇಹಿತ, ಪ್ರತಿ ತಂದೆ ಹೀಗೆ ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧವಿರಲಿ ಭಕ್ಷಕರಾಗಿರದೆ ರಕ್ಷಕರನ್ನಾಗಿಸುವ ಒಂದು ಅವಿನಾಭಾವ ಸಂಬಂಧ.

ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರಲ್ಲದೆ ಹೊರಗಿನವರನ್ನು ಕೂಡ ಸಹೋದರರಂತೆ ಭಾವಿಸಿ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಸಾರುವ ಹಬ್ಬವೇ ರಾಕಿ ಹಬ್ಬ ಹಿಂದೆ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ತಮ್ಮ ಸಹೋದರ ಮತ್ತು ಊರಿನ ಇತರೆ ಯುವಕರಿಗೆ ಮಹಿಳೆಯರು ರಾಖಿ ಕಟ್ಟಿ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದು ಬರುವಂತೆ ಆರೈಕೆ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧಗಳು ನಂಬಿಕೆ ಇರುವವರೆಗೂ ಮಾತ್ರ ಜೀವಂತವಾಗಿರುತ್ತವೆ.

ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಬೆಸೆಯುವ ಈ ನಂಬಿಕೆ ಎನ್ನುವ ಕೊಂಡಿಯನ್ನು ಆಚರಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ನಮ್ಮವರಿಗೆ ತಂದುಕೊಡುತ್ತವೆ ಇಂತಹ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಾಬಂಧನ ಹಬ್ಬವು ಒಂದು. ರಕ್ಷಾ ಬಂಧನವು ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರ ಸಂಬಂಧಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಜೋಡಿಸುವ ಬೇಷರತ್ತಾದ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ನೆನಪಿಸುವ ಒಂದು ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಪವಿತ್ರ ದಾರವನ್ನು ಮಣಿಕಟ್ಟಿನ ಸುತ್ತಲೂ ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಭರವಸೆಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ, ನಮ್ಮ ಜೀವನದ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ ನಾವು ಎಂದಿಗೂ ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಹಬ್ಬವು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಪ್ರೀತಿಪಾತ್ರರ ಸಹವಾಸದಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷಪಡುವ ದಿನ, ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರನ್ನು ಒಂದುಗೂಡಿಸುವ ಪ್ರೀತಿಯ ಮುರಿಯಲಾಗದ ಬಂಧಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ದಿನ ಮತ್ತು ಮುಂಬರುವ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ದಿನ.

ಸುರೇಶ ಲಮಾಣಿ
ದ್ವಿತೀಯ ವರ್ಷದ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ಸಮೂಹ ಸಂವಹನ ಅಧ್ಯಯನ ವಿಭಾಗ
ದಾವಣಗೆರೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ